Trabzonspor
Trabzonspor Kulübü veya kısaca Trabzonspor, 2 Ağustos 1967'de kurulan Trabzon, Türkiye merkezli spor kulübü. Özellikle futbol şubesiyle tanınan kulüp, profesyonel futbol ligleri tarihinde şampiyon olan 5 kulüpten biri ve şampiyon olmayı başaran ilk Anadolu kulübüdür. Kulübün genel başkanlığını Sadri Şener yapmaktadır. Basketbol şubesininse ayrı bir yönetim kurulu olup; bu şubenin başkanlığını Mehmet Yiğit Alp üstlenmektedir.[5]
Trabzonspor kulübü, güncel olarak futbol (erkek ve bayanlarda), basketbol ve hentbol dallarında birinci lig düzeyinde temsil edilmektedir. Bu dalların yanında yüzme, judo ve atıcılık olmak üzere üç amatör sporda etkindir. Atletizm şubesinin etkinlikleriyse 25 Ağustos 2008 itibariyle durdurulmuştur. Birinci lig düzeyinde kulübün toplamda 7 şampiyonluğu vardır. Bu şampiyonlukların tümü, erkeklerde 6[6]ve bayanlarda 1[7] olmak üzere futbol şubesine aittir. Trabzonspor Futbol Takımı (erkekler), şampiyon olmuş beş takımdan biri ve İstanbul dışından şampiyon olmuş ilk takımdır.[8] Bunun yanında, futbol erkek takımı armasında yıldız olan -yıldız, Süper Lig'de beş şampiyonlukta bir verilir[9]- 4 Türk takımından biridir.[6] Yapılan bir araştırmaya göre, Trabzonspor'un Türkiye çapında %4 civarında taraftar oranına sahip olduğu ve bu oranla Türkiye'nin en çok taraftarı olan 4. kulübü olduğu verilerine ulaşılmıştır.[10][11]
Uzun süre bir "futbol kulübü" olarak anılan Trabzonspor, 2008'de TB2L takımlarından Alpella'yı satın alarak, ilk kez futbol dışında bir takım sporunda ikinci lig ve üzeri bir düzenlemeye katılmaya hak kazanmıştır. Trabzonspor Basket, ikinci lige terfi ettikten iki yıl sonra (2010); Beko Basketbol Ligi'ne çıkmıştır.
Trabzonspor, 1984'te kentteki hentbol kulüplerini birleştirerek bir takım kurmayı planlamıştır, ancak daha sonra bundan vazgeçmiştir.[12] Bu olaydan 26 yıl sonra (2010) 24 Şubat Hentbol Takımı'nı bünyesine katarak, Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi'nde etkinlik göstermeye başlamıştır. Böylece hentbol, kulüpte icra edilen üçüncü takım sporu olmuştur.
-
Trabzonspor'un iki kurucu kulübü İdmanocağı ve İdmangücü'nün 1951'de oynadığı maçın öncesinden bir görüntü.
I. Dünya Savaşı'nın ardından Trabzon'da futbolun gelişmeye başladığı 1920'li yıllarda kentteki liseler altyapı görevini görürken, 1921'de kurulan İdmanocağı ve 1924'te kurulan İdmangücü şehrin en sevilen iki kulübü oldu.[13] Bu iki kulüp arasındaki çekişme Trabzonspor kurulana dek sürdü.
1962-63 futbol döneminde, zamanın Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Orhan Şeref Apak, Türkiye liglerini güçlendirmek ve futbolu tüm yurda yaymak amacıyla "Ulusal Lig"lerin kurulmasına ve bu yapının il takımlarıyla desteklenmesine karar verdi.[2] Ancak, Trabzon'da süregelen İdmanocağı-İdmangücü çekişmesi, bu iki takımın birlikte olabileceği bir yapının oluşmasını oldukça güç duruma getirdi. Yapılan görüşmelere rağmen; bu iki takım birleşmeye, aynı renk ve ülkü altında mücadele etmeye uzun süre yanaşmadı.[2] Görüşmelerdeki görüş ayrılıklarının kavga boyutuna geldiği, adli soruşturmaların açıldığı toplantılar oldu.[2]
İdmanocağı birleşmeye yanaşmayınca 21 Haziran 1966'da İdmangücü, Martıspor ve Karadenizgücü takımları birleşerek kırmızı-beyaz renklerle[14] "Trabzonspor Gençlik Kulübü"nü kurdu.[15] Bu takımın başkanlığını Ali Osman Ulusoy üstlendi. Ancak takımın ismi resmî kayıtlara "Trabzonspor 1966" olarak geçti. "Trabzonspor 1966" İkinci Lig Beyaz Grup'a alındı. Buradaki ilk yılında 10'ar galibiyet, beraberlik ve yenilgi alan Trabzonspor 1966; İdmanocağı'nın Danıştay'a açtığı dava sonucu fesh edildi ve yeniden genel kurula gidildi. Bu genel kurulda takımın liglere katılabilmesi için adını "Trabzonspor" olarak değiştirmesi gerekiyordu. Federasyonun verdiği sürenin azalması ve Beden Terbiyesi Genel Müdürü Ulvi Yenal'ın birleşme olmazsa hem İdmangücü'nün hem de İdmanocağı'nın ulusal liglere alınmayacağını açıklanmasıyla bu iki kulüp daha somut adımlar atmak zorunda kaldı.[2] Yapılan görüşmelerden sonra, 2 Ağustos 1967'de İdmanocağı'nın da katılımıyla Trabzonspor; İdmangücü, Martıspor ve Karadenizgücü ortaklığıyla birlikte resmen kuruldu ve İkinci Lig'e alındı.[15]
Trabzonspor'un ilk kurmayları [değiştir]
Kuruluşundan itibaren uzun süre yalnızca futbol dalında etkinlik gösteren Trabzonspor'un ilk teknik direktörü Hayri Gür oldu.
Hayri Gür 1912'de Limni'de doğdu.[16] Gerçek adı Hayrettin olmasına rağmen, Hayri adıyla tanındı.[17] Yunanistan ile Türkiye arasında yapılan nüfus göçüyle birlikte İzmir-Foça'ya yerleşti.[18] Gür'ün babası; Limni'nin son belediye başkanıydı.[19] Gür İzmir'e geldikten sonra, liseyi öğretmen okulunda yatılı okuyup; Gazi Beden Eğitimi Bölümü'nden mezun oldu.[19] Almanca da öğrenen[18] Gür; Trabzon'a öğretmen olarak atandı. Beden eğitimi öğretmenliğinin yanında müzik, Almanca ve coğrafya öğretmenliği de yaptı.[17] Trabzon'a atanmadan önce Ege'de yapılan askeri bir tatbikatta, ödül kazandı. Ödülünü bizzat Atatürk'ün elinden aldı.[19] Birçok spor dalıyla ilgilendi, Trabzon'da yerel futbol takımlarında ve Trabzonspor'da oynadı, teknik direktörlük ve antrenörlük yapıp; Trabzonspor kurulduktan sonra takımın ilk teknik direktörü oldu.[19]
Gür, 2010 Nisan ayında 98 yaşındayken ölene dek;[20] Trabzonspor'un en yaşlı divan kurulu üyesi unvanını taşıdı. Bu özelliği nedeniyle, ölmeden birkaç ay önce zamanın Trabzonspor teknik direktörü Şenol Güneş onu evinde ziyaret etti.[21] Gür'ün öldüğü hafta Trazonsporlular, Trabzonspor'un Beşiktaş ile oynadığı maça kollarında siyah kurdele ile çıktı.[22] Ölümünün ardından, Trabzon-Pelitli'de yapılan ve Trabzonspor Basketbol'un maçlarını oynayacağı spor salonuna, onun adı verildi.[23]
Ayrıca Gür, Trabzonspor'un maçlarını oynadığı Hüseyin Avni Aker Stadı'nın adının belirlenmesini sağlayan kişi oldu. Stada ad vermek için valilikte yapılan toplantıda; stadın yapılması için önemli katkıları bulunan, zamanın Trabzon Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Asbaşkanı ve Trabzon'un ilk beden eğitimi öğretmeni Avni Aker'in adının stada verilmesini sağladı.[19][24][25]
Trabzonspor'un ilk başkanıysa, Ali Osman Ulusoy oldu. Ulusoy, 1966'da kurulup Danıştay kararıyla dağıtılan takımda başkan olsa da, genel kurul sonrasında kurulan takımda başkanlık görevini Rıfat Dedeoğlu ile birlikte yürüttü. Ulusoy'un 1970'de başkanlığı bırakmasından sonra yeniden başkanlık görevine getirilen Dedeoğlu, bir süre de Trabzonspor Divan Kurulu Başkanlığı yaptı ve[26] 6 Kasım 2004'te vefat etti.[27]
Şamil Ekinci Müzesi [değiştir]
-
Şamil Ekinci Müzesi, 23 Eylül 1996'da hizmete Trabzonspor Müzesi adıyla açılan ve Trabzonspor tarihini konu alan spor müzesi.[28]
Müze bugünkü adına, 2008 yılında alınan bir kararla kavuştu.[29] Daha önceden Sadri Şener Sosyal Tesisleri'nin arka kısmında hizmet veren müze, daha sonra Sadri Şener Sosyal Tesisleri'nin ikinci katında hizmete girdi.[28] Yaklaşık 600 kupa ve diğer tarihi materyallerin bulunduğu müzenin; yapılan yeni bir proje ile birlikte tek bir binada hizmet vermesi için çalışmalar başlatıldı.[30] Çalışmalar 9 Şubat 2010'da tamamlandı ve aynı gün müze yeni binasında hizmete girdi.[31]
Şamil Ekinci Müzesi, hafta içi her gün saat: 09.00-17.30, Cumartesi ise 11.00-17.00 arası ziyarete açıktır.[28] Müzede 6 adet Birinci Lig Şampiyonluk Kupası, 8 adet Türkiye Kupası, 7 adet Cumhurbaşkanlığı Kupası, 5 adet Başbakanlık Kupası, Kıbrıs Barış Kupası, TFF Süper Kupa[32], TB2L Şampiyonluk Kupası[33]ve daha birçok kupa yer almaktadır.[28] Ayrıca müzede, Trabzonspor kurulmadan önceki dönemlere ait yarım kupa[34] ve Atatürk'ün İdmanocağı'na hediye ettiği büst ve bayrak[35] gibi materyallere de yer verilmektedir.
Trabzon'da Trabzonspor tarihini konu alan üç adet anıt bulunur. Bunların ikisi kent merkezinde, diğeri Sürmene ilçesindedir.
- Trabzonspor Anıtı: 26 Kasım 2008'de Avni Aker Stadı'nın 200 m. ötesinde zamanın belediye başkanı Volkan Canalioğlu'nun da katılımıyla açılan anıttır.[36]
- Trabzonspor Parkı: Bu park "Bir sevda uğruna vefat edenlere" sloganıyla 2 Ağustos 2010'da açılmış ve içerisinde de bir Trabzonspor anıtına yer verilmiştir.[37]
- Sürmene Trabzonspor Anıtı: Sürmene'de 12 Mayıs 2010'da belediye tarafından yaptırılmış Trabzonspor anıtıdır.[38]
-
Spor sezonlarına göre bugüne kadar görev yapmış Trabzonspor başkanları, aşağıdaki tabloda[39] belirtilmiştir.
Trabzonspor'un renkleri "açık mavi" ve "koyu bordo"dur. Alternatif renk, bir dönem "turuncu" olarak kullanılmış, sonra ise hamsinin rengi olan "gri" alternatif renk olarak kabul edilmiştir.
Trabzonspor'un kuruluş aşamasındaki en önemli sorunlardan biri de renklerdi. Takımın iskeletini teşkil eden; İdmanocağı ve İdmangücü takımları, takıma kendi renklerinin verilmesini istedi. Hatta 1966'da İdmanocağı'nın önderliğinde kurulan ve Danıştay kararıyla feshedilen Trabzonspor 1966'ya kırmızı-beyaz renkler verilmişti.[14] Ancak; bu iki takımın (İdmanocağı ve İdmangücü) birleşmeye karar verilmesiyle, yeni renkler bulma gereksinimi doğdu ve bordo-mavi renklere karar kılındı.[2]
Trabzonspor'un renklerini; Trabzon'un simgesi olan hamsinin gözünün bordomsu duruşu ve teninin mavimsi grisinden aldığı[15] veya iki takımın (İdmangücü ve İdmanocağı) birer renk seçmesiyle aldığı gibi iddialar olsa da[40]; Trabzonspor renklerini, kurulduğu dönemde İngiltere'nin en başarılı takımlardan biri olan Aston Villa'dan aldı.[41] Eski Kulüp Başkanı Şamil Ekinci, İngiltere'den gelirken; Aston Villa'nın formalarını getirmiş ve Trabzonspor ilk yıllarında Aston Villa'nın Trabzonspor Logosu takılmış formalarıyla mücadele etmiştir.[41] Bundan dolayı, Trabzonspor'un renklerinden olan mavi, açık mavidir.[41] Bunun sonucu olarak, bir dönem formaların koyu mavi ile tasarlanması; bazı kesimlerin tepkisine neden olmuştur.[41]
Trabzonspor 2010'a dek alternatif renk olarak turuncuyu kullanmıştır. Ancak 2010 yılında alınan bir kararla, hamsi rengi olan grinin ikincil (alternatif) renk olarak kullanılmasına karar verilmiştir.[42]
Trabzonspor; takımın kısaltması olan "TS" ibaresinin bordo zemin üzerine birleşik yazı karakteriyle mavi olarak yazılmasıyla oluşan takım logosunu kullanmaktadır.[43] T ve S karakterlerinin birleştiği noktada takımın kuruluş yılı olan 1967 ibaresi vardır. Ayrıca TS ibaresinin üzerinde spor dallarını temsilen bir top figürü, oval dikdörtgen şeklinde olan ana gövdenin üst tarafında ise takımın 6 şampiyonluğunu belirten sarı renkte bir yıldız bulunmaktadır. Arma, 16 Mayıs 2003'te kulüp adına tescil edilmiştir.[44]
-
1967'de Trabzonspor'un çatısı altında oluşturulan Trabzonspor Futbol Takımı, 1967-68 sezonunda İkinci Lig Beyaz Grup'ta mücadele etmeye başladı.[45] Trabzonspor, profesyonel liglere katıldığı bu ilk yılı, -20 takımlı bu ligde- Boluspor'un ardından altıncı sırada bitirdi.[45] Daha sonraki iki yıl ligi dördüncü tamamladı[46][47] ve bir sonraki sene ligde 8. oldu[48]. 1971-72 sezonunda, Kırmızı Grup'ta mücadele eden Trabzonspor, liderden iki puan geride kalıp Türkiye 1. Futbol Ligi'ne çıkamadı.[49] Bir sene sonra yeniden aynı kaderi yaşan Trabzonspor, bu kez lider Kayserispor'la aynı puana sahip olmasına rağmen; averajla ligi ikinci bitirip Türkiye 1. Futbol Ligi'ne çıkma şansını bir kez daha yitirdi.[50] 1973-74 sezonuna gelindiğinde Kırmızı Grubu en yakın rakibi Sakaryaspor'a altı puan fark atarak birinci bitiren Trabzonspor, diğer grubun birincisi Zonguldakspor'la oynadığı şampiyonluk maçını penaltılarda kaybetse de Türkiye 1. Futbol Ligi'ne yükseldi.[51]
Bu yıllarda Necmi Perekli, Şenol Güneş ve Cemil Usta gibi daha sonra şampiyon olan takımın oyuncuları da kadroda yer almaya başladı.[51]
Şampiyonluklar dönemi [değiştir]
1974-84 yılları arasında Trabzonspor'un ligde edindiği konumları gösteren bir tablo.
Trabzonspor, 1974-75 sezonunda ilk kez mücadele ettiği Türkiye 1. Futbol Ligi'ni 30 puanla 9. olarak tamamladı.[52] Bunun yanında aynı yıl Türkiye Kupası'nda finale kadar çıkmayı başaran Trabzonspor, evinde Beşiktaş'ı 1-0 yenmesine rağmen, deplasmanda 2-0 yenilince ikincilikle yetindi.[53]
1975-76 sezonunda, Trabzon'da oynanan ve Trabzonspor'un 1-0 kazandığı Fenerbahçe maçından sonra liderliğe yükseldi ve sezon sonuna kadar liderliğini korudu.[54] Ahmet Suat Özyazıcı önderliğindeki takım 43 puan toplayarak, Fenerbahçe'nin 3 puan önünde şampiyonluğa uzanırken, Türkiye 1. Futbol Ligi şampiyonluğu yaşayan ilk Anadolu takımı oldu.[54]
Trabzonspor ilk şampiyon olduğu 1975-76 sezonundan 1983-84 sezona kadar olan süreç içersinde; altı kez lig şampiyonluğu yaşadı.[53] Sözü geçen süreçte 1977-78[55] ve 1981-82[56] sezonlarında 1, 1982-83[57] sezonunda 2 puan farkla şampiyonluğu kaçıran Trabzonspor; son şampiyonluğunu Fenerbahçe'nin beş puan önünde bitirdiği 1984-85 sezonunda kazandı.[58] 1976-77 sezonunda attığı 18 golle gol kralı olan Necmi Perekli, Trabzonspor'un Türkiye 1. Futbol Ligi'ndeki ilk gol kralı oldu.[59] Zamanın kalecisi Şenol Güneş ise 17 Eylül 1978 ile 18 Şubat 1979 arasında oynanan lig maçlarında kalesinde gol görmeyerek (1110 dakika), Türk liglerinin en uzun süre gol yemeyen kalecisi, dünyanın en uzun süre gol yemeyen 15. kalecisi oldu.[60] Ayrıca Trabzonspor bu dönemde, 3 Türkiye Kupası, 6 Cumhurbaşkanlığı Kupası, 3 Başbakanlık Kupası ve bir Kıbrıs Barış Kupası'nı kazandı.[61] Elde edilen iki şampiyonluk Özkan Sümer yönetiminde[62] diğer dört şampiyonluksa günümüzde Trabzonspor Futbol Danışmanlığı görevini yürüten Ahmet Suat Özyazıcı'nın teknik direktörlüğü döneminde geldi.[63]
1984-1996 arası [değiştir]
Trabzonspor, 1984'ten 1994-95 sezonuna kadar; sezonları üçüncülük, yedincilik ve bu aradaki derecelerle tamamladı.[64] Yeni kadro yapılanmasına giden Trabzonspor, teknik direktör Georges Leekens döneminde (1992-93 sezonu) sezonun ilk on haftasında liderin on puan gerisine düştü; altı hafta hiç maç kazanamadı ve Trabzonspor tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşadı.[65] Ancak, bu dönemde takıma kazandırılan Ünal Karaman (Milli Takım'da kaptanlığa kadar yükseldi.) ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular; 1994-95 ile 1995-96 sezonlarında ligi ikinci bitiren[64] ve yeniden şampiyonluk yarışına dahil olan Trabzonspor'un kadrosunda, ilk on birin değişmez isimleri arasında yer aldı.[66][67] Bu dönemde; Trabzonspor'un en büyük başarıları olarak: 1992 ve 1995'te kazanılan Türkiye Kupası, 1995'te kazanılan Cumhurbaşkanlığı Kupası ve 1985 ile 1994 yıllarında kazanılan Başbakanlık Kupası oldu.[61]
1995-1996 sezonu ve sonraki yıllara etkileri [değiştir]
1993-94 sezonunun bitişiyle birlikte takımın başına İstanbulspor'u çalıştıran Şenol Güneş geldi.[68] 218 golle Trabzonspor formasıyla en fazla gol atan oyuncu olan Hami Mandıralı[69] ve Ogün Temizkanoğlu gibi oyuncuların yanına, Şota Arveladze ve Arçil Arveladze gibi oyuncular kadroya eklendi. Şota, takıma katıldığı ilk yıl önemli sayıda gol attı.[70] 1994-95 sezonunda şampiyonluğu Beşiktaş'a kaptıran; ancak hem Türkiye Kupası'nı hem de Cumhurbaşkanlığı Kupası'nı kazanan Trabzonspor[61], Şota'nın gol kralı olduğu 1995-96 sezonunda[59] 5 Mayıs 1996'da Avni Aker Stadı'nda 1-0 öne geçtiği maçta; Aykut Kocaman ve Oğuz Çetin'in golleriyle Fenerbahçe'ye 2-1 yenilerek, şampiyonluğu ligin bitimine iki hafta kala kaçırdı.[71]. Takımın uzun bir aradan sonra bu kadar yaklaştığı şampiyonluğu kaçırmasının etkileri, 2008'de CNN Türk tarafından belgeselleştirildi.[72]. Aynı sezon takım Başbakanlık Kupası'nı kazansa da,[61] kaçırılan şampiyonluğun etkileri bir sonraki sezon da devam etti. 2000'li yılların başına gelindiğinde, takımda büyük bir değişime gidildi. Abdullah Ercan, Ogün Temizkanoğlu ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular takımdan gönderilerek, Rune Lange, Kevin Campbell ve Jean-Jacques Missé-Missé gibi yüksek bonservis ücretli oyuncularla sözleşme imzalandı. Ancak transfere harcanan paraya rağmen alınan oyunucular Trabzonspor'da başarılı olamadı.
2000'li yıllar [değiştir]
2000'li yılların başı, Trabzonspor'un en başarısız dönemlerinden biri oldu. Takım 2001-02 sezonunda, ligi 14. bitirerek tarihinin en kötü sezonunu yaşadı.[73] Ayrıca bu sezon Trabzonspor'un en çok gol yediği ve en çok yenildiği sezon olarak tarihe geçti.[73] Bu sezondan sonra zamanın başkanı Özkan Sümer teknik direktörlüğe Samet Aybaba'yı getirerek, yeniden yapılanma kararı aldı.[74] Bu yeniden yapılanma ile birlikte, Trabzonspor'da asist kralı ve en uzun süre forma giymiş yabancı futbolcu olan Ibrahim Yattara[75] ve Michael Petković gibi yabacı isimler transfer edildi. Samet Aybaba, takım kadrosunu gençleştirmek amacıyla Gökdeniz Karadeniz ve Fatih Tekke gibi kulüp altyapısından yetişen oyuncuları kadroya dahil ederken, Hami Mandıralı ve Orhan Çıkırıkçı gibi tecrübeli futbolcularla yolları ayırdı. Fatih Tekke, 2004-05 sezonunda attığı 31 golle gol kralı oldu.[69]Kurulan bu iskelet, 2002-03[76] ve 2003-04[77] sezonlarında Türkiye Kupası'nı kazanıp; 2003-04[78] ve 2004-05[79] sezonlarında sezon sonuna dek şampiyonluğu kovaladı ve her iki sezonda da Fenerbahçe'nin ardından ikinci oldu. Trabzonspor, 2006 yılında başkanlığa Nuri Albayrak'ın gelmesiyle birlikte, kariyerli yabancı oyuncular getirerek başarıya ulaşma yoluna gitti. Marcelinho[80] ve Kiki Musampa[81] gibi gibi kariyerli oyuncular transfer edilse de, bu oyuncular takıma uyum sağlayamadı. Mirosław Szymkowiak ve Fatih Tekke gibi önemli oyuncular takımdan ayrıldı.
2008'de Sadri Şener'in başkan seçilmesiyle birlikte[82] takımdaki oyuncuların büyük bir kısmıyla yollar ayrıldı. Teknik direktörlüğe Ersun Yanal getirilip, 25 transfer yapıldı.[83] Yapılan bu transferlerle, Trabzonspor 2008-09 sezonunda şampiyonluk yarışını son haftaya kadar sürdürdü ve lig üçüncüsü oldu.[84] Bir sonraki sene göreve Hugo Broos'u getiren Trabzonspor yönetimi, takım başarısız sonuçlar alınca; Broos'un görevine son verdi[85] ve yerine Şenol Güneş'le anlaşıldı. Güneş'in gelmesiyle birlikte takım başarılı sonuçlar aldı. 2009-10 sezonunda Trabzonspor; hem Türkiye Kupası'nı hem de TFF Süper Kupa'yı kazandı.[86] Güncel olarak ana forma sponsoru olarak Türk Telekom'la[87], forma üreticisi olaraksa Nike ile[88] anlaşan Trabzonspor, 2010-2011 sezonunda ilk yarıyı lider kapatmayı başarmasına rağmen,[89] lig sonunda Fenerbahçe'nin averaj ile arkasında kalarak ligi ikinci tamamladı.[90] Ancak, 4 Temmuz 2011'de gerçekleşen şike operasyonundan sonra sezonu 1. tamamlayan Fenerbahçe'nin yerine Şampiyonlar Ligi grup müsabakalrına tarihinde ilk kez katılma hakkı elde etti.[91]
- Şampiyonluk (6): 1975-76, 1976-77, 1978-79, 1979-80, 1980-81, 1983-84
- Şampiyonluk (8): 1976-77, 1977-78, 1983-84, 1991-92, 1994-95, 2002-03, 2003-04, 2009-10
- Şampiyonluk (7): 1975-76, 1976-77, 1977-78, 1978-79, 1979-80, 1982-83, 1994-95
- Şampiyonluk (5): 1975-76, 1977-78, 1984-85, 1993-94, 1995-96
- Şampiyonluk (1): 2010
- Şampiyonluk (1): 1974-75
Trabzonspor, 1975-76 sezonunda ligde şampiyon olarak[54] ertesi sezon ilk kez bir UEFA organizasyonuna (Şampiyon Kulüpler Kupası) katılmaya hak kazandı. Avrupa'da ilk maçını İzlanda temsilcisi IA Akranes ile oynayan ve bu takımı eleyen bordo-mavili takımın Avrupa arenasındaki ilk golünü Necmi Perekli attı.[92] IA Akranes'ı eleyen Trabzonspor, ikinci turda Liverpool FC ile eşleşti. Trabzon'da ki ilk maçı 1-0 kazanan Trabzonspor, İngiltere'de elenmekten kurtulamasa da; Şampiyon Kulüpler Kupası'nı kazanan Liverpool'a, o sene Avrupa maçlarındaki tek yenilgisini tattırdı.[93] Trabzonspor'un Avrupa arenasındaki en büyük başarısı UEFA Kupası 3. Turu olsa da; tarihi boyunca Olympique Lyonnais ve Aston Villa gibi önemli Avrupa kulüplerini eledi. Inter Milan, Liverpool ve FC Barcelona gibi Avrupa'da şampiyonluklar yaşamış takımları yenmeyi başardı.[94][95] Trabzonspor, 2011-2012 futbol sezonu öncesi Şampiyonlar Ligi'ne katılmak için ön eleme oynayıp, Benfica'ya elenmesine rağmen[96]; TFF; UEFA'nın isteğiyle (2011 Türkiye futbolu şike soruşturması nedeniyle) Fenerbahçe'yi Şampiyonlar Ligi'nden men etti[97] ve Trabzonspor ilk kez Şampiyonlar Ligi grup müsabakalarına davet edildi.[98] Trabzonspor; Şampiyonlar Ligi gruplarındaki ilk maçına 14 Eylül, 2011'de çıktı ve Giuseppe Meazza Stadyumu'nda Inter ile oynanan bu maçı Ondřej Čelůstka'nın golüyle 1-0 kazandı.[99]
Trabzonspor Avrupa'daki en farklı galibiyetini 2007 yılında 6-0 ile KS Vllaznia karşısında alırken,[100] en farklı mağlubiyetini 1990-91 sezonunda 7-2'lik sonuçla FC Barcelona karşısında aldı.[95]
Teknik heyet ve başkan [değiştir]
Trabzonspor Futbol Takımı'nın başkanlığını; aynı zamanda kulübün de başkanlığını yapan Sadri Şener yürütmektedir.[101] Güncel olarak futbol şubesinin teknik direktörüyse Şenol Güneş'tir.[101]
*  Türk vatandaşlığı da var.
[değiştir] Altyapı ve 1461 Trabzonspor
-
-
Trabzonspor'da altyapı eğitimi, düzenlenen futbolcu seçmeleriyle takım bünyesine alınan genç oyuncuları kapsar.[102] Farklı takımlarda mücadele eden ve gelecek vaadettiği düşünülen oyuncularsa, Trabzonspor'un pilot takımı olan 1461 Trabzonspor'a transfer edilir veya kiralanır.[103] Ayrıca, genç kategorilerden Trabzonspor A2'ye yükselen bazı oyuncular da tecrübe kazanmaları için 1461 Trabzonspor'a gönderilir. 1461 Trabzonspor, Değirmenderespor'un kulübün bünyesine katılmasıyla kurulmuş ve TFF 2. Lig'de oynamaya başlamıştır.[104] Trabzonspor altyapı etkinliklerini organize etmek amacıyla, Gençlik Geliştirme Merkezi Koordinatörlüğünü kurmuştur. 31 Mayıs 2011'e kadar baş koordinatör görevini üstlenen Sadi Tekelioğlu; bu tarihe dek kurul başkanlığı yapmıştır.[105][106] Altyapı ile ilgili projeler bu birim tarafından yürütülmektedir.
Trabzonspor Kulübü Bayan Futbol Takımı [değiştir]
-
16 Ekim 2007 tarihinde Trabzonspor bünyesinde kurulan bayan futbol takımı.[107][108]
Kulüp, 2003'te feshedilen Kadınlar 1. Ligi'nin 2007'de yeniden kurulmasıyla Birinci Lige davet edildi.[109] Aynı yıl bayan futbol braşını kuran Trabzonspor, Zeliha Şimşek önderliğinde Kadınlar 1. Ligi'nde mücadele etmeye başladı.[110] Trabzonspor Kulübü Bayan Futbol Takımı, 2007'de kurulan Kadınlar 1. Ligi'nin ikinci şampiyonu oldu.[111] Ayrıca, Trabzonspor Kulübü Bayan Futbol Takımı, 2009-10 UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi'ne katılarak Türkiye'yi UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi'nde temsil eden ilk Türk bayan futbol kulüp takımı olarak tarihe geçti.[112]
Basketbol branşı [değiştir]
Trabzonspor Basketbol [değiştir]
-
Trabzonspor Basketbol 2005'te İdmanocağı'nın oyuncuları ve teknik heyeti takım bünyesine katılarak kuruldu ve EBBL'de mücadele etmeye başladı. [113] 2008'de Trabzonspor tarafından Alpella'nın satın alınmasıyla TB2L'de yer alma hakkı elde etti.[114] Alpella'nın alınmasından sonra resmî olarak Trabzonspor Kulübü çatısından ayrılan takımın ilk başkanlığını, Saner Ayar üstlendi.[115] İki sezon sonra ise Aleaddin Yakan önderliğinde Beko Basketbol Ligi'ne çıktı.[116]
Takımın ilk ismi Trabzonspor Basket şeklinde koyulmuştu. Medical Park'ın takımın isim sponsoru olmasıyla birlikte bu ismin önüne Medical Park ifadesi eklendi.[117] Ancak takımın ligde geçirdiği bir yılın ardından; Medical Park, takımın isim sponsorluğundan çekildiğini açıkladı.[118] Medical Park'ın sponsorluktan ayrılmasının ardından yeni sponsor arayışlarının sonuçsuz kalması sonrasında, kulüpte basketbol branşının kapatılması gündeme geldi.[118] Ancak daha sonra branşın kapatılmasından vazgeçildi ve yönetim tarafından, takımın "Trabzonspor Basketbol" adıyla yeniden yapılanmasına karar verildi.[119]
Güncel olarak, takımın teknik sorumluluğunu Tolga Öngören üstlenmektedir.[120]
Hentbol Branşı [değiştir]
-
Trabzonspor Erkek Hentbol Takımı [değiştir]
2010'da 24 Şubat Hentbol Takımı'nı bünyesine katan Trabzonspor'un kurduğu ve Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi'nde mücadele eden, Türk hentbol takımı.[121]
Trabzonspor, 1984'te kentteki hentbol kulüplerini birleştirerek bir takım kurmayı planlamış ancak daha sonra bundan vazgeçmiştir.[12]Bundan 26 yıl sonra (2010) 24 Şubat Hentbol Takımı'nı bünyesine katarak, Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi'nde etkinlik göstermeye başlamıştır.[12] Böylece hentbol, kulüpte icra edilen üçüncü takım sporu olmuştur.
Diğer branşlar [değiştir]
Trabzonspor Kulübü bünyesinde güncel olarak futbol, hentbol ve basketbol sporları dışında etkinlik gösteren şubeler şunlardır:
- Atıcılık:[122] Bu dalda, kulüp özellikle ateşli silahlar disiplininde başarılar kazanmıştır. Bu alanda 4-10 Mayıs 2009 tarihinde yapılan Milli Takım seçmelerinde Trabzonspor, en fazla kupa ve madalya kazanan takım olmuştur.[123] Trabzonspor atıclıkta 2009 yılında takım halinde Türkiye şampiyonu olmuştur.[124]
- Judo:[125] Kulübün en başarılı dallarından biridir. Kulüp, judo'da 2009'da Türkiye ikincisi olmuştur.[126] Türkiye'deki derecelerinin[127] yanında, uluslararası başarıları da bulunan judo dalında, 2010'da Antalya Dilek Sabancı Spor Salonu'nunda düzenlenen şampiyonada Trabzonspor sporcusu Aynur Samat dünya birincisi olmuştur.[128]
- Yüzme:[129] Bu dalda Trabzonspor, Trabzon'da yapılan şampiyonada, hem erkek hem bayanlarda Türkiye ikincisi olmuştur.[130]
- Atletizm: 25 Ağustos 2008'de alınan bir kararla, bu branştaki etkinlikler durdurulmuştur.[131] Ancak; Trabzonspor atletizme yatırım yapmaya devam etmiş, atletizm şubesi açık olmasa da kulüp bünyesinde bulunan yedi atletin Trabzonspor adına yarışlara katılmaları sağlanmıştır.[132] Kulüp, İstanbul'da düzenlenen 2010 Atatürk Koşusu'nu kazanmayı başarmıştır.[133] Trabzonspor, aynı yıl içinde Ankara'da yapılan Atatürk Koşusu'nda ise, takım halinde dördüncülük elde etmiştir.[132]
Stadyum ve tesisler [değiştir]
Hüseyin Avni Aker Stadı [değiştir]
-
Trabzon'da bulunan, Trabzonspor'un maçlarını oynadığı ve 2007 Karadeniz Oyunları'nda ana stat görevini gören[134], doğal çim zeminli kent stadı.[135]
Stadın, 19.800[136] kişilik kapasitesine 2008'den sonra yapılan eklemelerle stadın kapasitesi 21.260'a[137][138] ulaşmıştır.
Hüseyin Avni Aker Stadyumu 1951 yılında, 2.400 kişilik bir stad olarak inşa edilmiş, daha sonra birçok kez onarım geçirmiştir.[139]Stada 1981'de büyük bir tadilat yapılmış, 1994'te stadın üstü kapatılıp ışıklandırılmıştır.[139] 2008'de 1.200,[137] 2010'da 260[138] kişilik kapasite artışına tabi tutulan stad, bugünkü halini almıştır. Ayrıca 2008'de yapılan onarımda, maraton tribününün üzeri açılmıştır.[140]
Hüseyin Avni Aker Stadı, UEFA kriterlerine uygun ve UEFA organizasyonlarında kullanılan bir stattır.[141]
Stad, adını Hüseyin Avni Aker'den almıştır. Stada ad vermek için valilikte yapılan toplantıda, stadın yapılması için çokça uğraşıp önemli mesai harcayan, zamanın Trabzon Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Asbaşkanı ve Trabzon'un ilk beden eğitimi öğretmeni Hüseyin Avni Aker'in adı, Hayri Gür'ün teklifiyle stada verilmiştir.[19][24]
Mehmet Ali Yılmaz Tesisleri [değiştir]
-
Trabzonsporlu sporcuların, çalışmalarını gerçekleştirdiği tesislerdir. Tesislerde: antrenman alanları (5 antrenman sahası[142]); kafeterya vb. dinlenme alanları ve organik tarım alanı[143] gibi bölümler bulunur. Tesisin toplam kapladığı alan, 50 bin m².dir.[144]
Mehmet Ali Yılmaz Tesisleri'nin sponsoru İstikbal Mobilya'dır.[145] 1983'te yapımına başlanan ve 1985'te hizmete açılan tesisler[142], 2010 yazında yenilenmiştir.[145] Tesislerde 60 idari, 24 [143] teknik (organik tarım alanı dahil) olmak üzere; toplamda 84 kişi çalışmaktadır.[142]
Bu tesisler isimlerini; eski Spor Bakanı ve Trabzonspor'un onursal başkanı Mehmet Ali Yılmaz'dan almaktadır.[3]
Haluk Ulusoy Tesisleri [değiştir]
Trabzonspor Haluk Ulusoy Tesisleri, 2005'te TFF tarafından yapılmış, bir süre altyapı eğitimi için kullanılmış ve 2008'de Trabzonspor'a devredilmiş futbol tesisleridir.[146] Bu tesisler, adını eski TFF başkanlarından Haluk Ulusoy'dan alır.[147]
19 Mayıs Spor Salonu [değiştir]
-
Trabzonspor'un bünyesinde olan Medical Park Trabzonspor'un, şehirdeki lise takımlarının ve Trabzonspor Erkek Hentbol Takımı'nın hentbol maçlarını oynadığı kapalı spor salonudur.[148] Zemini parke döşemelidir.[149] Spor salonu 1100 kişi kapasiteli durumundadır.[149] Yapılmakta olan Hayri Gür Spor Salonu bittikten sonra, Medical Park Trabzonspor maçlarını yapılan bu yeni salonda oynayacaktır.[150]
Hayri Gür Spor Salonu [değiştir]
-
Trabzon-Pelitli'de konumlanan 7.500 kişi kapasiteli spor salonudur ve Pelitli Spor Salonu olarak da bilinir. Beko Basketbol Ligi ekiplerinden Trabzonspor Basketbol maçlarını bu salonda oynamaktadır. Salon EYOF Trabzon 2011 için yapılmaya başlanmıştır. Önceleri salonun 5.000 kişi kapasiteli olması planlansa da, daha sonra bu rakam 7.500'e çıkartılmıştır. Salon Trabzon'un Pelitli semtinde bulunur. Bunun için adı Trabzon Pelitli Spor Salonu olması öngörülse de; Trabzonspor'un ilk teknik direktörü ve Trabzon'un önemli spor adamlarından Hayri Gür'ün vefatı üzerine; dönemin Trabzon valisi Recep Kızılcık salona Gür'ün adının verileceğini söylemiştir. Salon EYOF Trabzon 2011'de basketbol maçları için kullanılmıştır.[151]
Toplumsal (sosyal) tesisler ve taşınmaz mallar [değiştir]
Trabzonspor, anonim şirket olmuş ve borsaya girmiş bir kulüptür.[152] Takımın tüzel kişiliğine ait mal varlıkları bulunmaktadır. Bunların en önemlileri: Trabzon Yat Limanı, Hüseyin Avni Aker Stadyumu'nun yol tarafında kalan boş alan, Kartal Tesisleri, Yenimahalle fuar alanı, Sadri Şener Sosyal Tesisleri[153] ve çeşitli yerlerde açılan 17 adet TS Club mağazalarıdır.[154]
Bu tesislerden Kartal Tesisleri İstanbul'da bulunmaktadır ve içerisinde bar, restoran vs. iş yerleri bulunmaktadır.[155] Ayrıca Trabzonspor, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Girne kentinde kamp ve dinlenme tesisleri yapmayı planlamaktadır.[156] Bunların yanında kulüp, elektrik üretimi sektöründe de etkindir.[157]
Trabzon-Akyazı sahilinin bir kısmı da TOKİ ile yapılan anlaşma gereği Trabzonspor'a tahsis edilmiş ve bu alanın üzerinde bir spor kompleksi yapılması planlanmıştır.[158]
Trabzonspor taraftarından bir görüntü.
Yapılan bir araştırmaya göre, Trabzonspor'un Türkiye çapında üç milyon civarında taraftarı olduğu ve bu oranla Türkiye'nin en çok taraftarı olan 4. kulübü olduğu verilerine ulaşılmıştır.[10] Hüseyin Avni Aker Stadı (futbol maçlarında) ve Trabzon 19 Mayıs Spor Salonu (basketbol ve hentbol maçlarında) maç günlerinde önemli sayıda taraftar çekmektedir. Ayrıca Hüseyin Avni Aker Stadyumu, Türkiye'de biletli izleyici sayısının açıklandığı tek stattır.[159] 2010-11 sezonunda 21.260 kişi kapasiteli stadın yaklaşık 13 bin koltuğu yıllık bilet (kombine) olarak satılmıştır.[160]
Trabzonspor'un Trabzon dışında da önemli sayıda taraftarı bulunmaktadır. Aralık 2010'da İstanbul'da oynanan İstanbul Büyükşehir Belediyespor maçında Trabzonspor'u yaklaşık 50 bin taraftar desteklemiştir.[161]
61. dakika tribün gösterileri ve kolbastı [değiştir]
-
Trabzonspor'un oynadığı karşılaşmalarda taraftarın, maçın 61. dakikasında gerçekleştirdiği gösteriler 61. dakika tribün gösterileri diye anılır.[162] Bu dakikada havaya renkli balonlar ve renkli kağıtlar atılır. Bu gösteriler, Brezilya basınının da ilgisini çekmiş; gösterilerle ilgili Brezilya medyasında haberler yer almıştır.[163][164] Ayrıca, Trabzonspor'un kazandığı maçlardan sonra statta yerel bir oyun olan kolbastının oynanması da bir gelenek halini almış, bu oyun Türkiye'de bilinen bir oyun haline gelmiştir.[165]
Kardeş kulüpler [değiştir]
Trabzonspor, biri yurt dışından biri de Türkiye'den olmak üzere iki kardeş kulübe sahiptir. 2010 Ziraat Türkiye Kupası finalinin oynandığı Şanlıurfa'da Şanlıurfaspor'un Trabzonspor'a gösterdiği ilgiden dolayı; Trabzonspor yönetimi 163 sayılı kararla Şanlıurfaspor'u kardeş takım ilan etmiştir.[166] Ayrıca Trabzonspor, aynı renkleri taşıdığı ve logosunda ay-yıldız bulunan İrlanda takımlarından Drogheda United FC ile de kardeş kulüptür.[167]
Finansal Durum [değiştir]
Trabzonspor'un yıllık bütçesi 110 milyon TL civarındadır.[168] 2010'da Trabzonspor'un borcu; 105 milyon 465 bin 550 TL olarak açıklanmıştır.[169] Bu borcun 47 milyon 810 bin 945 TL'si ise uzun vadelidir.[169] Kulübün yıllık olarak; telekomünikasyon ve kambiyo sektörlerinden toplam 11-12, Türk Telekom ile yapılan göğüs reklamı anlaşmasından 3, İddaa'dan da yaklaşık 5 milyon TL kazancı vardır.[168] Bunun yanında stadyum reklamları, maç başına satılan biletler ve kulüp mağazalarından yapılan satışlar; kulüp ekonomisini oluşturur. Kulübün resmi ürün satışını yapan TS Club'un günlük ortalama kârı 50 bin TL'dir.[168] 2010-2011 futbol döneminde Trabzonspor yayın geliri olaraksa 49.875 milyon TL kazanmıştır.[170] Bunun yanında Trabzonspor, hidroelektrik santrali yatırımlarından yıllık 7-8 milyon TL gelir hedeflemektedir.[171]
- Trabzonspor Futbol İşletmeciliği Tic. A.Ş. : Trabzonspor futbol tüzel kişiliğini temsil eden şirkettir. Kulübün futbol yatırımlarının tamamı bu kuruma aittir.[172]
- Trabzonspor Ticari Ürünler A.Ş. : Kulübün kurumsal ürünlerinin üretilmesi ve pazarlanması konusunda çalışan şirketidir.[173]
- Trabzonspor Sportif A.Ş. : Kulüp bünyesinde kurulmuş, Trabzonspor markasını temsil eden ve kurumlar arası ekonomik girdileri yöneten şirkettir.[174]
- Trabzonspor Bordo-Mavi Enerji Elektrik Üretim Tic. Ltd. Şti. : Kulübe ait hidroelektrik santrallerin bağlı olduğu şirkettir.[175]
- Trabzonspor Telekomünikasyon A.Ş. : Avea yapılan anlaşma gereği; kulüp adına GSM hizmeti veren şirkettir.[176]
Trabzonspor'un birçok firma ile sponsorluk anlaşması vardır. GNC takımın doğal ürünler sponsoru[177], Sarar giyim sponsoru[178], Yurtiçi Kargo kargo sponsoru[179], İstikbal ise mobilya sponsorudur.[145]
Kulübün ana sponsoru ve çeşitli kampanyalardaki destekçisi Türk Telekom'dur.[180] Ayrıca basketbol şubesinin forma sponsoru Medical Park[87], futbol takımının forma üreticisiyse Nike'dir.[88]
Kulüp Avea ile yaptığı anlaşma gereğince, iletişim alanında tamamen bu operatöre bağlı olan ancak isim hakkı saklı tutulan Trabzoncell iletişim ürününü piyasaya sürmüş, bu ürün 60 binden fazla satmıştır.[181] Ürünün adı kullanılarak organize edilen bir ödül olan TrabzonCell Ayın Futbolcusu Ödülü her ay bir Trabzonspor futbolcusuna verilmektedir.
Trabzonspor Dergisi [değiştir]
-
Trabzonspor Dergisi, 2003'ten itibaren Trabzonspor tarafından yayımlanmaya başlayan futbol ağırlıklı spor dergisi.[182]
Derginin dağıtımı herhangi bir şirkete devredilmemiştir, bizzat kulüp tarafından yapılmaktadır.[183] Ayrıca, Trabzonspor Dergisi internet aracılığıyla da okunabilmektedir.[182] Dergi, 2010 Eylül ayında 80. sayısına ulaşmıştır.[184]
|
